12 gru 2020
Eu-thanatos oznacza z greki „dobrą śmierć”, czyli zadanie śmierci osobie nieuleczalnie i ciężko chorej, motywowane skróceniem jej cierpień. Błędnie eutanazję nazywa się eksterminacją. Błędne jest również porównanie eutanazji do działań nazistowskich mających na celu zniszczenie narodu żydowskiego w czasie II wojny światowej. Eutanazję dzieli się na bierną i czynną. Eutanazja bierna jest zaniechaniem dalszego sztucznego podtrzymywania życia pacjenta w stanie agonalnym. Eutanazja czynna jest świadomym zachowaniem, mającym na celu bezpośrednio pozbawienie życia.
Eutanazja nie dotyczy uśmiercenia kogoś znajdującego się w stanie depresyjnym z różnych powodów życiowych, żądającego dokonania względem jego osoby takiego aktu. Dotyczy tylko sytuacji beznadziejnych z medycznego punktu widzenia (ciężkie i nieuleczalne choroby, niedający się zlikwidować ból fizyczny).
Australijscy uczeni G. Williams i M. Darke słusznie podkreślają, że nie ma definicji eutanazji, która byłaby zaakceptowana na gruncie prawa lub etyki. W powszechnym użyciu dominuje, ich zdaniem, definicja, wedle której eutanazja jest „bezbolesnym zabójstwem pacjenta cierpiącego z powodu nieuleczalnej i sprawiającej wiele bólu choroby”.
Katechizm Kościoła Katolickiego zatwierdzony 25 czerwca 1992 r. przez Jana Pawła II w par. 2277 mówi o „eutanazji bezpośredniej”, podkreślając, że „niezależnie od motywów i środków, polega na położeniu kresu życia osób upośledzonych, chorych lub umierających”. Ujęcia Kościoła jest bardzo kategoryczne, gdyż nie bierze pod uwagę motywów działania i okoliczności sytuacji. Nauka Kościoła odróżnia jednak eutanazję w takim rozumieniu od odmowy „uporczywej terapii”. Katechizm stanowi: „Zaprzestanie zabiegów medycznych kosztownych, ryzykownych, nadzwyczajnych lub niewspółmiernych do oczekiwanych rezultatów może być uprawnione. Jest to odmowa . Nie zamierza się w ten sposób zadawać śmierci; przyjmuje się, że w tym przypadku nie można jej przeszkodzić. Decyzje powinny być podjęte przez pacjenta, jeśli ma do tego kompetencje i jest do tego zdolny; w przeciwnym razie – przez osoby uprawnione, zawsze z poszanowaniem rozumnej woli i słusznych interesów pacjenta”. Na temat podtrzymywania życia za pomocą standardowych zabiegów Katechizm stanowi: „Nawet, jeśli śmierć jest uważana za nieuchronną, zwykłe zabiegi przysługujące osobie chorej nie mogą być w sposób uprawniony przerwane. Stosowanie środków przeciwbólowych, by ulżyć cierpieniom umierającego, nawet za cenę skrócenia jego życia, może być moralnie zgodne z ludzką godnością, jeżeli śmierć nie jest zamierzona ani jako cel, ani jako środek, lecz jedynie przewidywana i tolerowana, jako nieunikniona”.
Powyższe dystynkcje świadczą o sporych kłopotach z odróżnieniem stanów faktycznych objętych pojęciem eutanazji i stanów, których dotyczy pojęcie odmowy „uporczywej terapii”. Mogą występować w praktyce problemy z określeniem, czy mamy do czynienia w konkretnym przypadku z „bierną eutanazją” czy z odmową „uporczywej terapii”. Najbardziej spektakularnym tego przykładem była dramatyczna śmierć Jana Pawła II, który skorzystał z prawa do odmowy „uporczywej terapii”.
Dokonując typizacji eutanazji, można wyróżnić eutanazję dobrowolną (na życzenie osoby zabijanej) i eutanazję niedobrowolną. W tym drugim przypadku osoba jest zdolna do wyrażenia zgody lub sprzeciwu, ale nie została zapytana o zgodę na własną śmierć albo w ogóle nie wyraża zgody na eutanzję. Z kolei eutanazja adobrowolna występuje wtedy, gdy człowiek nie jest zdolny zrozumieć wyboru pomiędzy życiem i śmiercią. Chodzi np. o nieuleczalnie chore lub znacznie niepełnosprawne niemowlęta. Mogą to też być osoby, którzy z powodu wypadków, chorób czy starszego wieku na stałe straciły zdolność do wyrażenia zgody lub sprzeciwu wobec eutanazji. Wcześniej osoby takie nie prosiły o eutanazję. Z drugiej strony, nie odrzuciły możliwości dokonani eutanazji w takich okolicznościach. Nie pozostawiły żadnych instrukcji. Przypadek eutanazji niepełnosprawnych niemowląt posiada szczególny charakter. Rodzice i lekarze podejmują decyzję. Niemowlę nie ma zdolności do wypowiedzenia się co do „decyzji o życiu i śmierci”.
Moralna ocena eutanazji jest zrelatywizowana do określonych moralności jednostkowych i wielu systemów etycznych. Eutanazja może być kwalifikowana moralnie na gruncie moralności społeczeństwa lub minimum etycznego. W moralnej ocenie eutanazji wyróżnić można stanowiska liberalne i perfekcjonistyczne. Warto zwrócić uwagę, że sam akt eutanazji może być motywowany moralnie („zabójstwo z litości”).
Prezentowana porada może nie zawierać kompletnych informacji, aby rozwiązać konkretnie Twój problem.
Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat zadaj pytanie prawnikowi.
Eutanazja Prawo medyczne Medycyna Śmierć Nowotwór Szpital Leczenie Orzeczenie lekarskie Eutanazja dobrowolna